Huissen getroffen
Huissen werd in de Tweede Wereldoorlog heel zwaar getroffen.
Van de 7000 inwoners kwamen er meer dan 160 door oorlogsgeweld om het leven en de materiële schade was onvoorstelbaar.
In de maanden september 2019 tot maart 2020 was hierover een tentoonstelling te zien.
Maar het verhaal is waard om ook na het 75e herdenkingsjaar te behouden.
Daarom zijn de panelen van de tentoonstelling digitaal beschikbaar.
Een verhaal, dat begint met de mobilisatie en loopt tot de totale evacuatie van Huissen in oktober-november 1944.
-
1939: De mobilisatie Open or Close
1939: De mobilisatieIN AUGUSTUS 1939 WERD HET NEDERLANDSE LEGER ONDER DE WAPENEN GEROEPEN.
IN HUISSEN WERDEN TORPEDISTEN GELEGERD, DIE VERSPERRINGEN IN DE RIJN MOESTEN PLAATSEN EN INFANTERISTEN DIE DE KAZEMATTEN VAN DE OOSTELIJKE BETUWESTELLING MOESTEN VERDEDIGEN.Bouw van een kazemat aan het Looveer, 1939
Vrachtwagen van de Gebr. MatersDe oostelijke Betuwestelling in 1940 De punten geven de kazematten aan.
De torpedistenDe torpedisten, opgesteld in de Helmichstraat, 1939
De versperringen in de Rijn, aangelegd door de Nederlandse torpedisten
Huissense jongens in Huissen gemobiliseerd!
Mei 1940
De strijd in de Over-Betuwe in mei 1940 duurde maar kort.
De stelling hield het en één Duitser sneuvelde op 10 mei 1940 in Huissen (Kamervoort).
Nog diezelfde avond werden de Nederlandse troepen teruggetrokken, omdat de vijand onder en boven de rivieren al verder was opgerukt.
Huissen raakte even geïsoleerd en de gemeente liet zelfs tijdelijk noodgeld drukken.Allerhande verordeningen
Vanaf de capitulatie van het Nederlandse leger kwamen er allerlei Duitse verordeningen.
Er was plicht tot verduisteren, men moest ’s-avonds op tijd binnen zijn, Nederland kreeg Berlijnse tijd.
Ernstiger was de plicht voor veel mannen om in Duitsland te gaan werken.
De Duitse eisen namen toe naarmate de oorlog langer duurde.Anti-Duitse gezindheid
De bevolking van Huissen was in meerderheid fel anti-Duits.
De NSB noemde dat “tegen de Nieuwe Orde”.
Dat liet men blijken op 24 mei 1941, toen een afdeling van de Arnhemse WA, de knokploeg van de pro-Duitse NSB, door Huissen marcheerde.
De Huissense politie had moeite om de scheldende Huissenaren langs de kant in toom te houden.
De WA beschuldigde ook burgemeester C. Dony van felle oranjesympathieën.De Arnhemse WA-afdeling
Burgemeester Dony -
Een mysterieus, maar verwoestend bombardement Open or Close
Een mysterieus, maar verwoestend bombardementEÉN ENKEL VLIEGTUIG, WAARVAN DE HERKOMST ONBEKEND WAS, WIERP IN DE NACHT VAN 13 OP 14 MEI 1943 ENIGE TIENTALLEN BRANDBOMMEN UIT OP HUISSEN-STAD.
DE GEVOLGEN WAREN SCHOKKEND: TWEE MENSEN VONDEN DE DOOD, DE STADSKERK BRANDDE TOTAAL UIT (MET UITZONDERING VAN DE TOREN), DE JONGENSSCHOOL IN DE LANGEKERKSTRAAT EN ENKELE PARTICULIERE HUIZEN BRANDDEN AF.
HUISSEN WAS INEENS EEN GESCHONDEN STAD.
OPVALLEND IS, DAT IN DE – INTUSSEN VOLLEDIG DOOR DE DUITSERS GECONTROLEERDE – PERS MET GEEN WOORD VAN DE RAMP IN HUISSEN VERSLAG WERD GEDAAN.
DE JONGE KEES BERENDSEN, ZOON VAN KASTELEIN ANTOON BERENDSEN, MAAKTE EEN SERIE FOTO’S VAN DE VERWOESTINGEN.
De verwoeste stadskerk
De verwoeste jongensschool
Verwoest huis in de Langestraat (Fam. Schopman)Blik vanaf de kerktoren met rechts de nog rokende sacristie
Twee dodelijke slachtoffers
-
17 september 1944: De hel breekt los Open or Close
17 september1944: De hel breekt los
OP 17 SEPTEMBER 1944 BEGON OPERATIE MARKET GARDEN. DE MEESTE ACTIES SPEELDEN ZICH WESTELIJK EN ZUIDELIJK VAN HUISSEN AF. OM DE DUITSE AANVOERLIJNEN TE VERNIETIGEN WERDEN ECHTER ZWARE BESCHIETINGEN UITGEVOERD AAN HET LOOVEER. DE HUISSENSE BRANDWEER EN LUCHTBESCHERMINGSDIENST (LBD) KWAMEN TE HULP, MAAR KONDEN VOORAL LIJKEN RUIMEN EN ENKELE GEWONDEN NAAR HUISSEN BRENGEN. TIJDENS HUN ACTIVITEITEN WERD ER OPNIEUW GEBOMBARDEERD. DAARBIJ STORTTE EEN SCHUILKELDER IN EN VELEN VONDEN DE DOOD. IN TOTAAL KWAMEN DIE DAG AAN HET LOOVEER 23 MENSEN OM HET LEVEN.
DE IRONIE VAN HET LOT WIL, DAT OP 17 SEPTEMBER EN DE DAGEN ER NA – TOEN ER FEL WERD GEVOCHTEN ROND DE ARNHEMSE BRUG – VEEL MENSEN UIT ARNHEM-ZUID EN ELDEN NAAR HUISSEN VLUCHTTEN OP ZOEK NAAR VEILIGHEID.
Het op 17 september 1944 verwoeste veerhuis
Een 25-ponder
Kinderen van de familie Eerden spelen in 1943 bij de schuilkelder, waarin zij op 17 september 1944 zouden omkomen.De meeste gewonden van 17 september werden overgebracht naar het ziekenhuisje in de Cremerstichting. Dokter W. Bosmans ging met enkelen naar het Sint-Elisabethsgasthuis in Arnhem.
Vanwege de gevechten rond de Arnhemse brug kon hij pas op donderdag 21 september terugkeren in Huissen.De beschietingen aan het Looveer kostten vooral veel jonge mensen het leven!
Antoon Tonk, de brandweerman die omkwam door een voltreffer op de schuilkelder aan het Looveer op 17 september 1944
De Huissense Luchtbescherming en brandweer gebruikten oude Nederlandse legerhelmen.
Daardoor zagen geallieerde piloten hen op 17 september aan voor Duitse soldaten.
Zij werden volop beschoten. Enkele dagen later werden daarom alle helmen wit gespoten.
Theo Rijsemus als Rode KruismanVordering van koolzuur om de helmen wit te spuiten -
Het Bombardement van 2 oktober Open or Close
Het Bombardement van 2 oktoberOP 1 OKTOBER 1944 BEGON DE SLAG OP DE HEUVEL, WAARBIJ DE DUITSERS PROBEERDEN DE GEALLIEERDEN UIT DE BETUWE TE VERDRIJVEN. OP DIE ZONDAG KWAMEN VIA HET LOOVEER EN DOOR DE STAD HUISSEN NOG TANKS VAN DE NEGENDE DUITSE PANTSERDIVISIE OP WEG NAAR HET FRONT.
DIT WERD WAARGENOMEN DOOR DE GEALLIEERDE LUCHTMACHT. OOK EEN KRIJGSGEVANGEN DUITSER BEVESTIGDE, DAT HIJ VIA HUISSEN NAAR HET FRONT WAS GEKOMEN. BESLOTEN WERD OM OP 2 OKTOBER ROND HET MIDDAGUUR DE DUITSE AANVOERROUTE – DIE DUS PRECIES DOOR HUISSEN LIEP – TE BOMBARDEREN.TEGEN 12.00 U. OP 2 OKTOBER WERDEN ROND DE 300 ZWARE BOMMEN (500 PONDERS) AFGEWORPEN BOVEN HUISSEN-STAD. MEER DAN HONDERD MENSEN KWAMEN HIERBIJ OM.
BOVENDIEN ONTSTONDEN BRANDEN, DOORDAT KACHELS OMVIELEN. TEGELIJKERTIJD WERD HET ZAND GETROFFEN DOOR ELF VLIEGTUIGEN MET IN TOTAAL 88 BOMMEN.De Slag op de Heuvel (1-4 oktober 1944)
Op 25 september 1944 gaf Adolf Hitler opdracht aan het Duitse leger om de geallieerden weer uit de Betuwe te verdrijven.
Dat leidde tot een zware veldslag op de Heuvel aan de Bemmelse kant van de Linge.
Op 1 oktober zetten de Duitse troepen de aanval in.
Op de 4e oktober moesten ze zich terugtrekken tot over de Linge en was de slag voor hen verloren.Duitse tank in een boomgaard
Bij het begin van het bombardement verscholen de Huissenaren zich in hun (schuil)kelders.
Hier sliepen ze in die periode ook meestal.
Hier een plattegrond van de overvolle schuilkelder van de gezusters Scheerder in de Vierakkerstraat.Het blussen van een brand in de Helmichstraat op 2 oktober 1944.
Op de voorgrond mensen die met enkele bezittingen de stad ontvluchten.
Een luchtfoto van de RAF van 2 oktober 1944.
Boven de stad Huissen (rechts op de foto) zijn duidelijk de rookpluimen te zien van de branden.Acht leden van de familie Berendsen verdronken door het vol lopen van hun schuilkelder onder het hoekpand Langestraat-Weverstraat
“Het is hier ’n hel”
In de morgen van 3 oktober 1944 schreef Willy Janssen:Huissen, 3 Oct 1944
Lieve Emile,
Ik hoop, dat deze brief je bereikt. Het is hier ’n hel. We leven allemaal nog en zitten nu in Malburgen. Ons huis heeft gisteren bij het bombardement ’n voltreffer gehad. We hebben niets meer. We willen nu proberen om de brug over te komen. Welke kant we dan uitmoeten weten we niet. Het is treurig. Als ik je ooit weer terug zie, zal ik je alles wel vertellen. We weten ons geen raad. Bid maar voor ons, ik doe het ook voor jou. Wanneer komt er toch een einde aan deze ellende. We zitten hier midden in de vuurlinie. Er zijn hier mensen die ook naar Utrecht gaan, die zullen deze brief meenemen. Wij waren met het bombardement bij Maters in de schuilkelder. Daarom leven we nog. Van Zaterdag op Zondag hadden we al ’n granaat in de bakkerij gehad. Tonny is net weer naar Huissen geweest. Het is er verschrikkelijk. Jongen, ik kan niet meer schrijven; het is te erg. Ik hoop je nog weer terug te zien. Bid maar veel, alleen God kan ons nog helpen.
Dag lieve jongen, je Willy
-
Hulpdiensten Open or Close
HulpdienstenAL VÓÓR 17 SEPTEMBER 1944 BESTONDEN DE HULPDIENSTEN.
IN DE MEINACHT VAN 13-14 MEI 1943 WAS BIJVOORBEELD DE BRANDWEER AL ACTIEF, SAMEN MEN KORPSEN UIT DE OMGEVING. MAAR VANAF 17 SEPTEMBER 1944 WAREN LEDEN VAN DE HULPDIENSTEN VRIJWEL CONTINU ACTIEF. DE BELANGRIJKSTE ORGANISATIES WAREN:- HET RODE KRUIS. HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS WAS OPGERICHT IN 1867. HUISSEN HAD SINDS DE JAREN ’30 EEN ACTIEVE AFDELING.
- DE BRANDWEER. COMMANDANT WAS VIN SIEPMAN. DE HUISSENS BRANDWEER HAD EEN KAZERNE OP DE MARKT, DIE ECHTER OP 27 SEPTEMBER 1944 DOOR DE DUITSERS WERD OPGEBLAZEN.
- DE LUCHTBESCHERMINGSDIENST (LBD). DEZE DIENST WAS OPGERICHT IN 1939. DE LEDEN VERRICHTTEN IN DE EERSTE JAREN VOORAL WAARNEMINGSDIENSTEN EN WAARSCHUWDEN BIJVOORBEELD BIJ LUCHTALARM. MAAR LATER WAS OOK RECHTSTREEKSE HULPVERLENING BELANGRIJK.
- DE NOODHOSPITALEN. OORSPRONKELIJK WAREN ER TWEE. HET ENE WAS HET KLEINE ZIEKENHUIS, DAT AL IN 1926 WAS INGERICHT IN DE CREMERSTICHTING. HET ANDERE WAS ONDERGEBRACHT IN DE TUINBOUWSCHOOL AAN DE STEPH HUISMANSTRAAT.
Burgemeester C. Dony bedankt de hulpdiensten voor de activiteiten in mei 1943.Burgemeester Dony Op 27 september 1944 bliezen de Duitsers de brandweerkazerne op de Markt op.
Vanaf 2 oktober 1944 was het noodhospitaal gevestigd in het Dominicanenklooster.De laatste Rode Kruisploeg in Huissen, oktober 1944
V.l.n.r. Th. Janssen, W. Eeuwes, mej. Tr. van Geelen en H. Linssen
Monument op de Huissense Markt voor de hulpdiensten die in 1944 actief waren. -
Evacuatie Open or Close
EvacuatieDIRECT NA HET BOMBARDEMENT VAN 2 OKTOBER KWAM DE EERSTE STROOM VLUCHTELINGEN OP GANG.
VELEN VLUCHTTEN NOG DIEZELFDE MIDDAG DE UITERWAARDEN IN, DE NACHT VAN 2 OP 3 OKTOBER WERD DOORGEBRACHT IN DE STEENFABRIEK TE MALBURGEN OF IN EEN BOERENSCHUUR.
DOOR EEN VOLKOMEN LEGE STAD (ARNHEM WAS AL OP 24 EN 25 SEPTEMBER ONTRUIMD) BEREIKTEN ZIJ DE WEG NAAR EDE OF NAAR APELDOORN.AANVANKELIJK DACHTEN DE DUITSERS, DAT ZIJ SNEL UIT DE BETUWE WEG ZOUDEN MOETEN.
DAAROM LIETEN ZE DE BURGERBEVOLKING MET RUST.
TOEN VANAF MIDDEN OKTOBER 1944 BLEEK, DAT NIET DE NEDER-RIJN, MAAR DE LINGE DE FRONTLIJN WERD, BEGONNEN ZE DRUK UIT TE OEFENEN OP DE BEVOLKING OM TE VERTREKKEN.
ROND 20 OKTOBER HADDEN ALLE HUISSENAREN TENMINSTE EENMAAL DE OPDRACHT GEKREGEN OM WEG TE GAAN.
DE DUITSE DWANG WAS STERK GENOEG, MAAR HET DUURDE TOCH TOT EIND NOVEMBER VÓÓR DE LAATSTE BEWONERS HUIS EN HAARD HADDEN VERLATEN.
ALS LAATSTE VERLIET BEGIN DECEMBER DOKTER BOSMANS HUISSEN. HIJ WILDE ZO LANG MOGELIJK ZIJN MEDEMENSEN VAN DIENST ZIJN.
Oktober 1944: Huissenaren bij het Dominicanenklooster, klaar voor vertrekEvacué’s onderweg
Ook tijdens de evacuatie waren de juiste papieren dringend noodzakelijk.
In de chaos raakten familieleden elkaar soms kwijt!
De lange en koude winter
IN WEST NEDERLAND WAS DE WINTER 1944-1945 DE HONGERWINTER. DOOR DE SPOORWEGSTAKING WAS DE VOEDSELAANVOER VRIJWEL STILGEVALLEN EN DE DUITSERS ACHTTEN ZICH NIET VERANTWOORDELIJK VOOR DE BEVOORRADING VAN DE BURGERBEVOLKING. DE HONGER TROF VOORAL GROTE STEDEN IN HET WESTEN EN MENSEN MAAKTEN TOCHTEN NAAR HET OOSTEN EN NOORDEN OP ZOEK NAAR VOEDSEL.
DE MEESTE HUISSENAREN BELANDDEN NIET IN GROTE STEDEN, MAAR DE MENSEN DIE NAAR DE PROVINCIE UTRECHT EN HET GOOI WAREN GEGAAN, MERKTEN TOCH HET NODIGE VAN DE TEKORTEN AAN VOEDSEL. SOMMIGEN VAN HEN NAMEN OOK DEEL AAN DE HONGERTOCHTEN OP ZOEK NAAR VOEDSEL.
IN DE – OOK NOG STRENGE – WINTER WAS HET LAND OOK NIET VEILIG VOOR ZIEKTEN. DOOR GEBREK AAN HYGIËNE (ER WAS BIJVOORBEELD BIJNA GEEN ZEEP) KREGEN MENSEN ONGE-DIERTE OP HUN LICHAAM EN ZIEKTEKIEMEN KONDEN ZICH VERSPREIDEN. GENEESMIDDELEN WAREN ER NAUWELIJKS EN DAAROM STIERVEN MENSEN OOK SNELLER AAN ZIEKTEN. VOOR SOMMIGEN WERD HET EVACUATIE-ADRES OOK HET STERFHUIS.
PLAATSEN, WAAR IN DE OORLOG HUISSENAREN GEËVACUEERD WAREN
PROVINCIE FRIESLAND
STEGGERDA
PEPERGA
BLESDIJKE
WETZENS
NIAWIER
NES
MODDERGAT
DOKKUM
BORNWERD
RAARD
TERNAARD
HOLWERD
OLDEBOORN
BOLSWARD
HEEG
NOORDWOLDE
HAULERWIJK
PROVINCIE OVERIJSSEL
OLDEMARKT
STEENWIJKERWOLD
RAALTE
ALMELO
ZENDEREN
OOTMARSUM
GRAMSBERGEN
PROVINCIE GELDERLAND
VOORTHUIZEN
LUNTEREN
WOUDENBERG
TERSCHUUR
SCHERPENZEEL
NIJKERK
HARSKAMP
EDE
TWELLO-WILG
HOENDERLO
OTTERLO
KOOTWIJKERBROEK
ZIEUWENT
ACHTER-ZIEUWENT
BELTRUM
PROVINCIE UTRECHT
AMERSFOORT
ACHTEVELD
HAMERSVELD
HOOGLAND
HOOGLANDERVEEN
EEMNES
RENSWOUDE
MAARSBERGEN
LEUSDEN
BAARN
SOEST
BUNSCHOTEN-SPAKENBURG
UTRECHT
BUNNIK
HOUTEN
WERKHOVEN
COTHEN
ZEIST
DRIEBERGEN
BILTHOVEN
DE BILT
MAARSSEN
MAARSSENBROEK
OUD-MAARSSEVEEN
MAARSSEVEEN
WILNIS
MIJDRECHT
VINKEVEEN
BREUKELEN
IJSSELSTEIN
MAARTENSDIJK
WESTBROEK
ACHTTIENHOVEN
SCHALKWIJK
JUTFAAS
DOORN
PROVINCIE NOORD-HOLLAND
LOOSDRECHT
NIEUW-LOOSDRECHT
HUIZEN
WEESPERKARSPEL
NEDERHORST DEN BERG
NAARDEN
BUSSUM
LAREN
BLARICUM
Evacuerende mensen trekken vanaf de Rijnbrug verder Arnhem in.
Tot 7 oktober was de Arnhemse Rijnbrug nog bruikbaar (op eigen risico!).
Die dag werd hij door de geallieerden vanuit de lucht onherstelbaar beschadigd.
Daarna moesten evacuerende Huissenaren de pont op de Praets gebruiken (ter hoogte van de huidige Roermondspleinbrug).
In Arnhem mocht niemand blijven en De Veluwe was ook verboden terrein.
De meeste mensen werden in eerste instantie in westelijke richting gestuurd.
Tenslotte belandde men in meer dan honderd verschillende plaatsen, verspreid over heel Nederland. -
De Chaos van oktober 1944 Open or Close
De Chaos van oktober 1944VANAF HET BOMBARDEMENT VAN 2 OKTOBER WAS ER VOORAL CHAOS IN HUISSEN. VELEN SLOEGEN OP DE VLUCHT, ANDEREN PROBEERDEN TE OVERLEVEN IN DE HOOP OP EEN SNELLE BEVRIJDING.
MEN LEEFDE IN HET MOMENT EN PLUNDERING OM AAN EERSTE LEVENSBEHOEFTEN TE KOMEN, WAS ZEKER NIET VREEMD.DAT SOMMIGEN HUN HOOFD KOEL HIELDEN, IS OPMERKELIJK.
ONDER AANSTURING VAN MARECHAUSSEECOMMANDANT A.C. MAASDAM GINGEN EEF HOEDT, BLOKHOOFD VAN DE LBD, EN HENNY DERKSEN, GEMEENTEAMBTENAAR, DE GETROFFEN KELDERS LANGS OM DE LICHAMEN TE BERGEN. DIT VRESELIJKE WERK DUURDE TWEE WEKEN.HET DOMINICANENKLOOSTER DIENDE ALS NOODHOSPITAAL EN HIER VERZAMELDEN ZICH OOK STEEDS MEER VLUCHTELINGEN.
INTUSSEN RUKTEN DE GEALLIEERDEN NIET MEER OP EN DE HOOP OP EEN SNELLE BEVRIJDING VERVLOOG.
A.C. Maasdam
Bijna twee weken lang werd in de kelders gezocht naar slacht-offers. Sommigen werden pas in 1945 gevonden.Hoe moet je nou oorlog tekenen?
Wat zul je ze moeten tekenen? Die middag, dat je door de granaatregen moest sluipen? Die morgen, toen je een geamputeerd been moest helpen begraven?
Die morgens en middagen, dat je de tientallen onherkenbaar geworden lijken van je vrienden, je buren, je kennissen, je plaatsgenoten moest identificeren?
Die ogenblikken, dat je de ringen van hun verstijfde vingers moest trekken, dat je de kledingstukken van hun opgeblazen lichamen moest snijden om ergens een herkenningsteken te kunnen vinden?
Dat moment, waarop jij en je vriend meenden een dode te vinden onder een smerig-vieze deken en ontzet terugdeinsden toen er slechts lugubere resten van een hoofd en ingewanden tevoorschijn kwamen?
Dat moment, waarop je in een ingestorte kelder zat te wroeten en plotseling alleen maar het hoofd van die kennis van je vond?Wat moet je tekenen?
Die gruwelijke nacht, in een zaal met kermende, krijsende gewonden, terwijl de granaten beukten op het gebouw?
Die lange uren, dat je met je vriend het afgehakte been van die man daar onder de grond moest dicht- en lossnoeren, steeds maar weer met het horloge in je hand? Toen je er uit zag als een slager? Toen die krankzinnige vrouw je vastgreep, bijna de jas van je lichaam scheurde?(Henny Derksen, De geschiedenis beleefd)
Op woensdag 4 oktober begonnen 12 mannen met het graven van een massagraf op het kerkhof van Huissen-Stad.
Vanwege het risico van beschietingen moest het werk af en toe worden gestaakt.
Ook moesten hulpverleners soms schuilen achter grafzerken.Notitie van blokhoofd Eef Hoedt over de eerste werkzaamheden aan het graf
Het massagraf na de voltooiing
Gevonden in een schuilkelder…4-10-44
Meisje 12 à 14 jaar
Bruine korte mantel
Zakken van bont
Jurk met centuur
bruine blok met rood
wit wol vestje
lage zw. Schoenen
bruine kousen
blond haar
grijsblauwe oogen
2 strikjes in het haar
scheiding op zij
(uit het notitieboekje
van blokhoofd Eef Hoedt)
Vanaf 4 oktober 1944 was de Linge de frontlijn. Het gebied ten noorden ervan werd continu beschoten door Britse en Amerikaanse artillerie en soms werden Duitse posities ook gebombardeerd.
Dat leidde op 5 oktober tot een zwaar bombardement in De Hoeve.
Op de luchtfoto zijn de inslagplekken goed te zien. -
Bijzondere prestaties Open or Close
Bijzondere prestatiesMEERDERE HUISSENAREN DEDEN TIJDENS DE OORLOG NUTTIG WERK VOOR HUN MEDEMENSEN.
ENKELEN VOCHTEN TEGEN DE VIJAND, ALS SOLDAAT OF ALS VERZETSSTRIJDER.
ANDEREN DEDEN DAT WAT ZIJ ALS HUN PLICHT ZAGEN OM GEWONDEN OF VLUCHTELINGEN TE HELPEN.
WEER ANDEREN HIELPEN BIJ HET BEGRAVEN VAN OMGEKOMEN MEDEMENSEN.SOMMIGEN HEBBEN HUN INZET MET HUN LEVEN MOETEN BETALEN.
ANDEREN HEBBEN OVERLEEFD, MAAR DROEGEN DE PSYCHISCHE LITTEKENS VAN DE OORLOGSERVARINGEN DE REST VAN HUN LEVEN MEE.HET IS BIJNA ONDOENLIJK ALLE NAMEN TE NOEMEN.
DAAROM EEN SELECTIE VAN MENSEN DIE – VAAK TEGEN WIL EN DANK – TOT DE ECHTE HELDEN VAN DE OORLOGSPERIODE HOORDEN.
Twee Huissense jongens sneuvelden in mei 1940
De Ligne de BacVoormalige krijgsgevangenen en hun partners in Huissen in 1983
VANAF DE ZOMER 1940 SPEELDE DE LOOVEERPONT EEN ROL IN DE ONTSNAPPING VAN FRANSE KRIJGSGEVANGENEN.
TWEE ONTSNAPTE FRANSE KRIJGSGEVANGENEN, DIE IN DUITSLAND GEÏNTERNEERD HADDEN GEZETEN STONDEN VERLEGEN EN ANGSTIG AAN DE LOOSE KANT VAN HET VEER.
ZIJ WERDEN VERSTOPT IN DE COMPARTIMENTEN VAN DE PONT EN ZO OVERGEZET.
NA DE EERSTE TWEE VOLGDEN ER MEER EN ZO WERD LA BARQUE ONDERDEEL VAN DE VLUCHTROUTE VAN DE FRANSE KRIJGSGEVANGENEN NAAR HUN VADERLAND.
HET BLEEF NIET BIJ OVERZETTEN ALLEEN; DE VOORMALIGE SOLDATEN KREGEN, VOOR ZOVER DAT GING OOK BURGERKLEDING OM HUN VLUCHT GEMAKKELIJKER TE MAKEN.
NIET ALLEEN WILLEM MARTENS, MAAR OOK ZIJN BEIDE ZONEN HARRY EN WILLEM JR. WAREN HIERBIJ BETROKKEN.
DE FRANSEN KWAMEN AAN BIJ DE BOERDERIJ VAN BERNDSEN AAN DE LOOSE KANT, WERDEN VERVOLGENS OVERGEZET DOOR VADER EN ZONEN MARTENS EN IN HUISSEN OPGEVANGEN BIJ WILLEM HELMICH.
TUSSEN DE TWEE- EN DRIEHONDERD FRANSEN ZIJN VIA DEZE ROUTE ONTSNAPT. BERNDSEN EN HELMICH WERDEN ALLEBEI IN 1943 OPGEPAKT TERWIJL HARRY MARTENS IN MEI 1944 WERD GEARRESTEERD.
VADER EN ZOON WILLEM ONTSPRONGEN DE DANS.
In 1950 kregen de vijf Huissenaren die hadden meegewerkt bij het overzetten van Franse krijgsgevangenen het Croix de Guerre van de Franse regering.Blokhoofd Luchtbescherming Eef Hoedt ging – na weken van gewonden helpen en lijken ruimen in Huissen – evacueren met zijn jonge gezin. Op 21 oktober 1944 kwam hij in Renswoude om het leven door een geallieerde beschieting van het konvooi vluchtelingen.
Bij een oversteek aan de Praets op 21 oktober kwamen op tragische wijze drie Huissenaren om, terwijl zij hielpen met het oversteken van anderen
Diverse Huissenaren werden na de oorlog onderscheiden vanwege de hulp die in 1944 werd geboden aan slachtoffers.
Verzetsherdenkingskruis van Jet Simmelink
-
Jeugdige slachtoffers Open or Close
Jeugdige slachtoffers
MEER DAN EEN KWART VAN DE OORLOGSSLACHTOFFERS IN HUISSEN WAS JONGER DAN 18 JAAR.
MINSTENS DERTIG KINDEREN WERDEN GETROFFEN DOOR HET OORLOGSGEWELD.
VOORAL DE BESCHIETINGEN AAN HET LOOVEER MAAKTEN VEEL JONGE SLACHTOFFERS OP 17 SEPTEMBER 1944.
MAAR ZE STIERVEN OOK BIJ HET BOMBARDEMENT OP 2 OKTOBER EN DOOR EEN TOEVALLIGE TREFFER MET EEN GRANAATSCHERF.DOOR DE OORLOGSOMSTANDIGHEDEN WAREN UITERAARD OOK DE MEDISCHE VOORZIENINGEN BEPERKT.
HEEL JONGE KINDEREN STIERVEN DAARDOOR AAN ZIEKTEN DIE – OOK MET DE MEDISCHE KENNIS VAN DIE TIJD – NIET ONGENEESLIJK WAREN.
ZO STAK EEN ZIEKTE ALS DIFTERIE DE KOP WEER OP.Zwaar getroffen werd de familie Eerden-Putman.
De oudste zoon Jackie stierf op 17 september 1944 aan het Looveer.
Drie jongere kinderen werden in de nacht van 1 op 2 oktober slachtoffer van een granaatbeschieting.
Hanny van Goethem, het tienjarig dochtertje van schoolhoofd Van Goethem van de Sint-Aloysiusschool kwam om bij het bombardement van 2 oktober.
Haar woonhuis was al bij het brandbombardement van 14 mei 1943 verwoest.Vier meisjes uit één gezin stierven door het bombardement van 2 oktober 1944.
Van de jongste, Marietje (4 jaar), is geen foto bekend.Leonie van der Welk (7 jaar) Nelly van der Welk (9 jaar) Anny van der Welk (11 jaar) Drie kinderen overleden ver van Huissen, tijdens de evacuatie
- Affiche tentoonstelling Open or Close