DE LANGESTRAAT TUSSEN 1910 en 1920
(Gezien vanaf de Arnhemse Poort)

Uit Mededelingen, jaargang 2, Nr. 6

Bij foto nr.: 1 B 12 (voorpagina)  
Dit is een oude foto. Zij moet zijn gemaakt tussen 1909 en het begin van de jaren twintig, toen op de plaats links op de voorgrond een huis (bewoond door de fam. Herm.Hendriksen) stond, dat heeft moeten plaats maken voor de Bioscooop Apollo, die in de eerste jaren de naam "De Batavier" droeg. De tramrails geven aan, dat de foto niet ouder kan zijn dan 1909, toen de tramlijn voor de Betuwse Stroomtram Maatschappij werd gelegd. Ook de kleding van de vrouw links op de voorgrond duidt erop, dat de foto wel zal zijn gemaakt tussen 1910 en 1920.
Gaan we nu beide zijden van de straat bekijken . Dan zien we allereerst de vrouw, die aan een stadspomp water haalt. Pas na de tweede wereldoorlog is Huissen voorzien van waterleiding ! Tot dan deden de stadspompen, die we ook op andere foto's zullen aantreffen, dienst voor mensen, die zelf thuis geen pomp hadden. Het eerste huis links is verdwenen en op die plaats staat - zoals vermeld - nu sedert het begin van de jaren twintig Cinema Apollo. ln het volgende huis woonde in de jaren dertig de schoenhersteller Adr. Oostrom. Bovendien is er de eerste drukkerij van De Nieuwe Koerier gevestigd geweest, daarna de winkel van Fr. Klaassen en nadien heeft er lange tijd de familie Wubbels-Polman gewoond.
Het volgende huis met bloemenbak (thans De Lama) is lang de winkel geweest van de fam. Lestrade (loodgieter, rijwielhandelaar en electrische apparaten).
Het grote hoge huis daarnaast is een oud herenhuis. Men lette op de zijgevels met trappen, die, in tegenstelling tot die van de Arnhemse Poort, wel oud zijn. Het huis, dat op de Rijksmonumentenlijst staat en wellicht oorspronkelijk een dubbel woonhuis is geweest, dateert uit de eerste helft van de 17e eeuw. Veel meer of minder bekende personen hebben er kortere of langere tijd gewoond. Zo bijvoorbeeld de Apostolische Vicaris Petrus Codde. ln het begin van deze eeuw woonde er o.a. emeritus-pastoor Luyckx. ln het begin van de jaren twintig werd het huis gekocht door het oud hoofd van de gemeenteschool ,de heer Hulsman. Nu woont er nog zijn dochter Lembertine, -intussen ook hoog bejaard.
De volgende huizen zijn verwoest bij het bombardement van 2 oktober 1944. Goed zichtbaar is ook nog het huis met het balkon, waar lange tijd heeft gewoond gemeentesecretaris A.A.C. van Dort. Dit huls liep tijdens het bombardement met brandbommen in de nacht van 13 op 14 mei1943 zware schade op.' Nu staat er de pastorie van de Ned.Herv.Gemeente.
Aan de rechterkant zijn de huizen minder duidelijk te zien. Midden op de straat zijn duidelijk zichtbaar twee strepen van het zonlicht. De voorste streep komt uit de tegenwoordige Vicariestraat (voorheen Bloemerstraat); de achterste uit de Korte Kerkstraat. Op de hoek van de Korte Kerkstraat is het huis zichtbaar, dat licht bepleisterd is en een schuine ingang op de hoek heeft. Dit is het huis voorheen van bakker Hübbers, nu in derde generatie van de familie Stam, bakkers, banketbakkers en kruideniers.
ln het huis met het zonnescherm was de manufacturenzaak van de familie Scheepers (De Bijenkorf) gevestigd en is nu - na verbouwing - het winkelpand van de HEMA (Mali). Ook is nog vrij goed zichtbaar het huis met de oud-Gelderse gevel, vele jaren bewoond door de familie Smulders en nu door de fam. Helsen, die er een antiekzaak heeft gevestigd.
Wilt U nog op enige bijzonderheden letten ?
De stoepen of trottoirs zijn alle verschillend. Ze waren tot in de jaren zestig eigendom van de eigenaar van het betrokken pand. Bij de renovatie van de straten in de binnenstad zijn ze aan de gemeente verkocht en vervangen door gelijke trottoirs met tegels. Het is natuurlijk niet mooier geworden, maar wel noodzakelijk voor het verkeer. Op de stoep bij het huis met de trapgevels ziet men nog hekjes, die de eigendom markeerden. Zo waren er meer in Hiussen. Ze zijn tegelijk met de renovatie van de straat verdwenen. (Een hekje staat nog in de achtertuin van het huis met de trapgevels.) De straat is tussen de rails geplaveid met klinkers, maar in het midden van de straat liggen nog de bekende zware vierkante natuurstenen, de “kinderkopjes".

A.J. JANSSEN