De tied van 08304
Dur Joop Brons
Uit Mededelingen, Jaargang 44, nummer 2, 2019
As ’n kiend vandaag de dag op zien achtste verjaordag zien vriendje nog nie’ kan appe’ (zeg mor schriftelijk belle’) dan vül ie zien eige’ al zwaor gehandicap’. ’t Klaslokaol op de lèggere school het al vul meer weg van ’n tillefooncentraole, dan van ’t peeslokaol waor ik ooit de taofel van zeuve’ van bütte’ mos’ lere’. Belle’ was ien die tied ok nie’ vur iedereen weggelejd. Mien opa (Toon Lippmann, de schoenmaker) had er een – zo’n zwart bakkeliete’ monster dat aon de muur hing, met daorop ’n knots van ‘n drääischief. D’r nèève’ hieng ’n tel-apparaot waorop je kon zien hoeveul d’r was gebeld. Da’ was nodig, want ik herinner mien dat de halve Walstraot en Aoremse Poort van ’t ding gebrük mieke’. En ömgekeerd wier ik nog wel ’s dur mien oma de straot opgestuurd um minse’ op te haole’ vur wie d’r gebeld wier nor ’t nummer van de schoenmakerèj.
Huusse’ was nog gin 026, mor 08304 en wie ’n al aonslütting had, had ’n nummer van hoogüt drie ciefers. Mor ’t was al ’n hele verbètering, zo wit ik van heure’ zegge’. Gin geslinger mer aon de tillefoon en gin tillefooncentraole. En vurral gin nejsgierige vrollie mer die mee konde’ lüstere’.
Mor d’r was ’n alternatief vur minse’ die nodig moste’ belle’. Gin tillefooncel, die kwam laoter pas. Nee, je kon dan terech’ op ’t postkantoor op de hoek van de Langestraot en de Weverstraot. Daor was ’n Hükske afgeschot um ongestoord te kunne’ tillefoniere’. Nève die ‘cel’ was ’n schap met ’n hele wis telefoonboeke’ en die plank ko’j ok nog gebrükke’ öm bejvurbeeld formuliere ien te vulle’. Dur ’t loket, waor je tillegramme’ kon opgeve’, stoeng vur iedereen de brandkas’ ien ‘t zich. En daornève wer waore’ postbooj egòl druk met ’t sortiere’ van de pos’.
Toch was ok ’t postkantoor ien de jaore’ vieftig al modern. ’t Was de tied dat aon de büttekant van ’t postkantoor de PTT al ’n paor automaote’ hienge’, waor je ok ’s aoves nog ’n postzegel van twee, vijf of tien cente’ üt kon haole’. Ik herinner mien dat d’r ok nog ’n automaot was waor je vur tien cent ’n veurgefrankierde briefkaort kon ‘trekke’. En natuurlijk zat aon de vurkant de enige brievebus van heel Huusse’. Met ’n simpel hekwerkske vur de rütte was ’t postkantoor büttegewoon beveiligd tege’ ienbrèkers.
Mien andere opa, Jan Brons, hèt trouwes nooit aon ‘n tillefoon thüs kunne’ wenne’. Toen ie al ver vurbèj de negentig was, nam ie egòl de tillefoon op en riep dan op ’n afstandje tege’ ’t ding: “D’r is niemand thüs” en mieterde de horn wer op de haak.
Ientusse’ zien alle tillefooncelle al wer opgerümd, de mèrste brievebusse’ aon de kant gedaon en is ’n postbooj zien baon niet meer zeker. Mar ieder blaag van vier jaor kan now wel met ’n tillefoon overweg.
Wat te näöle’?