Reisboek voor Gelderland

 

Uitgave: van de Provinciale Geldersche Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer G.V.V. Arnhem
tweede druk: 1938

Huissen, stadje in de Over-Betuwe aan den linker Rijnoever ten Zuid-Oosten van Arnhem. Buurtschap Malburgen.

Geschiedenis:
In de grijze oudheid heette Huissen, Huijssen, Huessen, Hussen. In een brief van het jaar 814 of 815 komt de plaats eerst voor als Hosenheim, Huessenheim of Huasenheim en heet in 864 Husnin in pago Batueva.
Eens was het een belangrijk handelscentrum en sprak men zelfs van Arnhem bij de koopstad Huissen.
Bij tractaat van 14 november 1802 stond de koning van Pruissen Huissen en Malburgen met Zevenaar aan de Bataafse Republiek af.
De grensregeling vond tengevolge van het tractaat van den 11den November 1807 tusschen Frankrijk en het Koninkrijk Holland plaats.
Toen nu Holland hierop in 1813 zijne rechten deed gelden, nam Pruissen er weder bezit van, totdat Huissen volgens artikel 66 der Akten van het Weener Congres van 31 Mei 1815 met het Ambt Malburgen tot Nederland overging, waarop den eersten Juni van het volgend jaar de indeeling bij Gelderland volgde,.
Huissen was in 1688 de zetel van den Apostolischen Vicaris Neercassel, die er voorloopig een seminarie vestigde.

Door de St. Gangulphus- en St. Laurentiusgilden worden nog zeer oude volksgebruiken in eere gehouden.

Bevolking:
Aantal inwoners 6081, waarvan 5780 R.. en 267 Ned. Herv. Politiek rechts.

Bestaansbronnen: Landbouw, veeteelt, fruit- en groentekweekerijen (kassen en z.g. Warenhuizen).

Verkeer:
7 K.M. van station Arnhem.

Autobuslijn: Betuwsche tram, Arnhem-Huissen-Bemmel-Lent-Nijmegen (uurdienst). (Zijlijn naar Pannerden).

Aanlegplaats Looveer, 15 minuten van de stad.

Verkeersweg van Huissen naar Arnhem en over Bemmel naar Nijmegen.

Looveer tusschen Huissen en Duiven.

Instellingen:
Electr., Rioleering. (Waterleiding in voorbereiding).

Onderwijs: 4 R.K. L.scholen, 1 Christ. L.sch., 1 L. tuinbouwschool en 1 landbouwhuish. sch.

Middelb. enz. te Arnhem en Nijmegen )R.K. univ.) (bus of fiets).

Kerken: 2 R.K. en 1 Ned. Herv. kerk.

Bekend klooster der paters Dominicanen, noviciaat en opleiding.

Ge. spaarbank.

Post-, tel.- en teleph.kantoor.

Gemeentehuis, tel: 390. Politie 250 en 384 (K 304).

Kunst en Wetenschap:
Entomologisch museum en penningkabinet in het klooster.

Sport en Amusement:
Visschen in den Rijn.

In de gemeente Huissen ligt het openlucht Rijnbad van de Vereen.

O.L. Bad te Arnhem. Bad aan het Dominee’s water.

Biscoop Apollo. Concert-balzaal.

Sociëteit in hotel ,,Geene” en in ,, Toelast”.

Kermis 4^e Zondag, Maandag en Dinsdag in September.

Bezienswaardigheden:
Het museum in het klooster.

Bus en bodestaf en schild in het stadhuis.

R.K. kerk (ca. 1220), 3 klokken in den toren, 3 schilderijen van de Bray (1651), doopvont, Christusfiguur.

Eenige oude gevels en ankers in de Langestraat en het oude Posthuis ,, de Poort van Kleef”.

Uit een folkloristisch oogpunt is Huissen zeer belangrijk Men leze daarover hetgeen D.J. van der Ven publiceerde.

Er zijn 2 gilden. de St. Gangulphusgilde- en de St. Laurentius-schutterij.

Het vendelzwaaien is er zeer vermaard. De gilden traden op in Amsterdam, in Den Haag en zelfs in Brussel.

Den 1sten Zondag in Mei en den kortstbijzijnden Zondag bij 24 Juni (St.Jan) worden deze gildenfeesten met vendelzwaaien en folkloristische handelingen gevierd. Op Maandag d.o.v. Beleg en Ontzet van Huissen. Evenals te Laren (Gooi) zijn de Huissense processies (omdrachten) vermaard. Zij worden door de stad gehouden op Zondag na Sacramentsdag, en op den Zondag die daarop volgt in de kloostertuinen. De eerste is de interessanste.

Groote groenten-en fruitveiling in de Laak.

Wandelingen:
In en om het stadje, vooral in den bloeitijd. Waterpartijen de Vlote Bloem, Dominee’s water en Groot Holthuizen.

Hotels:
Bosman, Markt; ,, de Buitenpoort”; ,, Het Gochse Koffiehuis” ,, De Zon’’ (J.Geene)  

Bovenstaande zeldzame ansichtkaart toont de markt rond 1925 met links de z.g. kersen of tabakswaag die toen in gebruik was bij bakker vd Welk als opslagruimte voor meel e.d.
Ook heeft de scouting van Huissen nog in de oorlogsjaren in de waag gezeten. Na de oorlog heeft in de waag de smederij van Wezendonk gezeten.
Daarnaast rechts woonde Huiskamp die een café runde en rond 1932 is daar café Spieka van Gijsbertus Vis en Grada vd Sande ingekomen.
In 1937 heeft Everardus Hoedt het café overgenomen.

(klik op de foto's voor een vergroting)